Επιμέλεια Παναγέα Βανέσσα Αισθητικός /Εκπαιδευτικός Εισηγήτρια του επιμορφωτικού μας προγράμματος
Ορισμοί
Ως αρωματοθεραπεία ή θεραπεία με αιθέρια έλαια ,ορίζεται η μέθοδος που χρησιμοποιεί αρωματικά έλαια φυτών, που έχουν παραληφθεί με φυσικό τρόπο από αυτά, για θεραπευτικούς ή ιατρικούς σκοπούς. Το όνομά της είναι σύνθετο και προέρχεται από τις αρχαίες ελληνικές λέξεις άρωμα και θεραπεία. Σαν σκοπό έχει την προσφορά ισορροπίας και αρμονίας αλλά και στην προώθηση της υγείας του ατόμου, μέσω επίδρασης στη διάθεσή του καθώς και στη νοητική, την ψυχολογική και τη σωματική του ευεξία. Πρόκειται για μια φυσική, μη παρεμβατική μέθοδο η οποία θεωρείται σχεδιασμένη για να επηρεάζει το σύνολο του οργανισμού και όχι απλά τα συμπτώματα ή κάποια ασθένεια. Στις μέρες μας, η χρήση εναλλακτικών και συμπληρωματικών θεραπειών, στις οποίες περιλαμβάνεται και η αρωματοθεραπεία, μαζί με τη συμβατική ιατρική φαίνεται να κερδίζει όλο και μεγαλύτερο έδαφος Άλλες εφαρμογές της αρωματοθεραπείας σχετίζονται με τη χαλάρωση και θεραπείες SPA, με το δέρμα και την εξωτερική ομορφιά, καθώς και με σπιτικές συνταγές για διάφορες δερματικές κυρίως κατάστασεις. Τι είναι τα αιθέρια έλαια Τα αρωματικά φυτά παράγουν μείγματα πτητικών ουσιών από εκκριτικά κύτταρα διαφόρων μερών ενός φυτού (άνθη, φύλλα, φλοιό κλπ.), οι οποίες απομονώνονται μέσω ειδικών διεργασιών. Λόγω της πτητικότητάς τους έχουν χαρακτηριστικό άρωμα και εξαιτίας του μικρού μοριακού τους βάρους έχουν τη δυνατότητα να εισέρχονται στον οργανισμό, χαρίζοντάς τις πολύτιμες ευεργετικές τους δράσεις. Υπάρχουν τέσσερις βασικές μέθοδοι παραλαβής των αιθέριων ελαίων από τα αρωματικά φυτά: η απόσταξη (υδραπόσταξη, απόσταξη με υδρατμούς, υδροατμοαπόσταξη), η ψυχρή έκθλιψη, η εκχύλιση (εκχύλιση με λίπος, εκχύλιση με οργανικούς διαλύτες), καθώς και κάποιες καινοτόμες μέθοδοι, όπως η εκχύλιση με χρήση υπερήχων, η εκχύλιση με χρήση μικροκυμάτων, η εκχύλιση με υπερκρίσιμα ρευστά.
Βασικά χαρακτηριστικά Αιθέριων ελαίων
Τα αιθέρια έλαια είναι υγρά σε θερμοκρασία περιβάλλοντος, διαυγή, συνήθως άχρωμα και μη λιπαρά, παρότι κάποια είναι παχύρρευστα και κάποια έχουν χρώμα. Ωστόσο όλα έχουν ένα κοινό σημαντικό χαρακτηριστικό, ότι διαλύονται άριστα σε έλαια, πχ αμυγδαλέλαιο, σε οργανικούς διαλύτες, πχ αιθυλική αλκοόλη (οινόπνευμα) και λιγότερο στο νερό. Είναι εξαιρετικά συμπυκνωμένα και ισχυρά και στα πλαίσια της Αισθητικής Αρωματοθεραπείας χρησιμοποιούνται ΠΑΝΤΑ διαλυμένα, ΠΟΤΕ αδιάλυτα, απευθείας στο δέρμα. Επίσης είναι πολύ πτητικά, δηλαδή εξατμίζονται γρήγορα όταν εκτεθούν στον αέρα και φωτοευαίσθητα, για αυτό φυλάσσονται σε αεροστεγή, σκούρα γυάλινα μπουκαλάκια, μακριά από το ηλιακό φως και τη ζέστη.
Οικογένειες αρωμάτων Υπάρχουν διάφορες διακριτές οικογένειες αιθέριων ελαίων οι οποίες χαρακτηρίζονται από κάποια κοινά στοιχεία. Η «λουλουδάτη» είναι η μεγαλύτερη οικογένεια και η μυρωδιά μπορεί να περιγραφεί ως θυληκή, ντελικάτη και ρομαντική. Τα λουλουδάτα αιθέρια έλαια, όπως της λεβάντας, του υλάνγκ-υλάνγκ, του γερανιού και του τριαντάφυλλου αποτελούν τη βάση αυτών των αρωμάτων. Οι μυρωδιές των κυπαρισσοειδών, πχ. κυπαρίσσι, σάλβια, βελανιδιά, είναι κομψές και εκλεπτυσμένες. Συνήθως αναμειγνύονται με βαθιά λουλουδάτα έλαια και δροσερά εσπεριδοειδή. Η οικογένεια των εσπεριδοειδών βασίζεται στα έλαια εσπεριδοειδών, όπως το λεμόνι, το πορτοκάλι, το μανταρίνι, το γκρέιπφρουτ. Τα αρώματά τους είναι δροσερά, νεανικά και ελαφριά. Τα πικάντικα αρώματα είναι βαθιά, αιχμηρά και εξωστρεφή. Έλαια όπως το γαρίφαλο, το μοσχοκάρυδο, η κανέλα και το κάρδαμο αποτελούν τη βάση των πικάντικων αρωμάτων. Τα «κεχριμπαρένια»-ανατολίτικα αρώματα είναι βαθιά, βαριά, μυστηριώδη και γοητευτικά. Συνήθως περιλαμβάνουν έλαια από σανδαλόξυλο, ξύλο κέδρου, λιβάνι, μύρο και βανίλια. Τα αρώματα αυτά ταιριάζουν και σε άντρες και σε γυναίκες.
Νότες των αιθέριων ελαίων Στην αρωματοθεραπεία ένα καλό μείγμα αιθέριων ελαίων έχει τις υψηλές, τις μεσαίες και τις χαμηλές του νότες. Οι υψηλές νότες είναι οι πρώτες που μυρίζουμε. Είναι ελαφριές και δροσερές και τείνουν να διαλύονται γρήγορα. Μερικά έλαια που υπάγονται στη συγκεκριμένη κατηγορία είναι αυτά από το λεμόνι, το περγαμόντο, το πορτοκάλι, τον ευκάλυπτο και το βασιλικό. Οι μεσαίες νότες αντιπροσωπεύουν το κυριότερο μέρος του αρώματος που παραμένει για κάποιο χρονικό διάστημα. Μερικά έλαια που υπάγονται στη συγκεκριμένη κατηγορία είναι αυτά από το γεράνι, το νερολί, τη λεβάντα, το ροδόξυλο και το δενδρολίβανο. Οι χαμηλές νότες είναι πλούσιες, βαριές και έχουν διάρκεια. Θεωρούνται και σταθεροποιητές, καθώς σταθεροποιούν και συγκρατούν ένα άρωμα, βοηθώντας τις ελαφρύτερες να μη διαλυθούν γρήγορα. Μερικά από τα έλαια που απαντώνται στην κατηγορία αυτή είναι αυτά από το κυπαρίσσι, το λιβάνι, το πατσουλί, το μύρο και το σανδαλόξυλο.